Ofiary zbrodni katyńskiej związane z Dęblinem

13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Wiosną 1940 r. funkcjonariusze NKWD zabili strzałami w tył głowy, m.in. w Katyniu, Twerze, Charkowie, Miednoje oraz wielu do dziś nieznanych miejscach, ponad 21 tys. Polaków, w tym oficerów wojska i policji. Była to konsekwencja decyzji podjętej w dniu 5 marca 1940 roku przez J. Stalina wraz z Ł. Berią, Ł. Kaganowiczem, A. Mikojanem i K. Woroszyłowem o wymordowaniu  polskich oficerów osadzonych w obozach jenieckich: Kozielska, Ostaszkowa i Starobielska

Zginęło ponad 100 osób związanych w różnych okresach z Dęblinem.  Pełnili służbę w CWL-1, 15 pp „Wilków”, 28 pal, Centralnej Składnicy Uzbrojenia w Stawach, na posterunku policji  lub urodzili się w granicach obecnego Dęblina.

Poniżej wymienione są nazwiska oraz przybliżone sylwetki niektórych oficerów i policjantów, którzy pracowali z naszymi ojcami i dziadkami:

1. Ignacy Antoni Adamski, major służby  zdrowia, starszy specjalista, ordynator oddziału chirurgicznego w dęblińskim szpitalu. W 1922 roku służył jako lekarz w 15 pp „Wilków, jeniec obozu kozielskiego.
2. Jan Amerek, podporucznik rezerwy piechoty, latem 1936 i 1938 roku odbywał kilkutygodniowe ćwiczenia wojskowe w 15 pp i w jego składzie wyruszył na front w 1939 roku. Dostał się do obozu kozielskiego, skąd był wywieziony jednym z pierwszych transportów do Lasu Katyńskiego i tam został zamordowany.
3. Stanisław Edward Bardziński, kapitan rezerwy piechoty, w latach 1920–1930 służył w 15 pp. Ostatnim stanowiskiem, które pełnił to oficer wychowania fizycznego pułku. Wiosną 1940 roku zamordowany w Lesie Katyńskim.
4. Dr Zygmunt Blumfeld, porucznik rezerwy, prowadził praktykę lekarską w Dęblinie, zmobilizowany do wojska w 1939 roku. Zginął w obozie jenieckim na terytorium ZSRR.
5. Zbigniew Andrzej Błoński, porucznik pilot służył w CWL-1 w Dęblinie. Zamordowany 17 kwietnia 1940 roku w Starobielsku.
6. Mikołaj Chmielewski, kapitan uzbrojenia w stanie spoczynku,  był komendantem prochowni Dęblin–Stawy. Zamordowany prawdopodobnie w Starobielsku.
7. Józef Nikodem Ciosański, major uzbrojenia, inżynier, był komendantem Głównej Składnicy Uzbrojenia Nr 2 w Stawach. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
8. Władysław Dunia, starszy przodownik Policji Państwowej, komendant posterunku Dęblin–Irena, zamordowany w Ostaszkowie.
9. Bronisław Drzewiecki, kapitan pilot, w 1935 roku został przeniesiony do Głównej Składnicy w Dęblinie. Po ewakuacji składnicy dostał się do sowieckiej niewoli. Osadzony w Starobielsku,  wiosną 1940 roku wywieziony do Charkowa i zamordowany.
10. Adolf Mieczysław Dziedzina, major intendentury, pełnił obowiązki kwatermistrza w CWL-1, zamordowany został w Starobielsku.
11. Marian Feliks Dzwonek, podporucznik rezerwy piechoty, służył w 15 pp. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
12. Tomasz Gołębiowski, kapitan pilot, służył w CWL-1, zamordowany w Starobielsku.
13. Witold Grycewicz, kapitan lekarz weterynarii, w  1937 roku został przydzielony do 28 pal-u na stanowisko naczelnego lekarza weterynarii. Podczas wojny w 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Zamordowany w Lesie Katyńskim.
14. Franciszek Gwizdak, porucznik technik lotniczy, w 1939 roku pełnił służbę jako oficer techniczny w Eskadrze Ćwiczebnej Obserwatorów nr 2 w Dęblinie.  19 września dostał się do niewoli sowieckiej w Potoczyskach. Został zamordowany w Lesie Katyńskim
15. Ksiądz Mieczysław Janas, kapitan, był kapelanem w CWL-1. Został zamordowany
    w Ostaszkowie 24 grudnia 1939 roku.
16. Stanisław Kaczmarek, podporucznik technik lotniczy, wiosną 1939 roku został przeniesiony z Grudziądza do Wyższej Szkoły Pilotażu w Ułęża. Ranny 8 września podczas bombardowania Dęblina. Umieszczony w polowym szpitalu i ewakuowany w następnych dniach do miejscowości Dubno. W końcu września został aresztowany przez NKWD i osadzony w Kozielsku. Wiosną 1940 roku wywieziony do Lasu Katyńskiego i zamordowany.
17. dr Zbigniew Kapuciński, porucznik rezerwy pilot, absolwent Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Ceniony pracownik naukowy katedry chemii farmaceutycznej Uniwersytetu Poznańskiego. W sierpniu 1939 roku zmobilizowany do Dęblina. Zestrzelony w czasie kampanii wrześniowej, od 17 września w niewoli radzieckiej. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
18. Ludwik Karst, kapitan pilot,  był adiutantem w Wyższej Szkole Pilotażu
    w Ułężu. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
19. Władysław Klucz, major, oficer 115 pp, w którego składzie wycofywał się w kierunku wschodnim, jeniec obozu kozielskiego. Został zamordowany w Lesie Katyńskim
20. Marian Kotliński, porucznik rezerwy piechoty, oficer 15 pp. Jeniec obozu w Starobielsku, zamordowany w Charkowie.
21. Aleksander Krzemiński, porucznik rezerwy piechoty, oficer 15 pp, zamordowany w Lesie Katyńskim.
22. Józef Jerzy Kulesza, podporucznik rezerwy piechoty, oficer 15 pp. Zginął na terenie ZSRR.
23. Kazimierz Kurek, podporucznik rezerwy, walczył w 1939 roku w składzie 15 pp. Został zamordowany w Starobielsku.
24. Dymitr Mackiewicz, porucznik obserwator, był dowódcą plutonu w Eskadrze Ćwiczebnej Obserwatorów CWL-1. Ranny we wrześniu 1939 roku. Zamordowany w Lesie Katyńskim lub Starobielsku.
25. Jerzy Marszycki, kapitan pilot, pełnił służbę w CWL-1. Był w sowieckiej niewoli, zginął na terenach ZSRR.
26. Stanisław Jan Maziarz, kapitan obserwator, był uczestnikiem przeniesienia Wyższej Szkoły Pilotażu z Grudziądza do Ułęża koło Dęblina. We wrześniu 1939 roku ewakuowany na południowy wschód z pododdziałami Bazy Lotniczej Dęblin. Dostał się do sowieckiej niewoli. Wywieziony wiosną 1940 roku z Kozielska do Lasu Katyńskiego i tam zamordowany.
27. Andrzej Józef Mika, major, dowódca II batalionu w 115 pp. Zamordowany w Charkowie.
28. Antoni Misiejuk, kapitan obserwator w stanie spoczynku, po służbie w 1 Pułku Lotniczym został przeniesiony do Centralnej Składnicy Lotniczej w Dęblinie. Został tu zwolniony do cywila. Zmobilizowany przed wrześniem 1939 roku, internowany przez wojska radzieckie, uwięziony w Kozielsku i zamordowany w Lesie Katyńskim.
29. Marian Palczyński, porucznik administracji, był płatnikiem w CWL-1. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
30. Zygmunt Pawłowski, porucznik rezerwy, urodzony w Rycicach. Od listopada 1918 roku pełni służbę w WP. Po zwolnieniu z wojska ukończył studia prawnicze. Zmobilizowany we wrześniu 1939 roku. Przebywał w obozie w Kozielsku, skąd wywieziony został do Lasu Katyńskiego i zamordowany.
31. Wacław Pielarski, kapitan obserwator, w 1928 roku ukończył Szkołę Oficerów Lotnictwa. 19 marca awansował do kapitana i został przeniesiony do Dęblina na stanowisko zastępcy dowódcy Oddziału Portowego w CWL-1. We wrześniu 1939 roku przebywał razem z dwoma oficerami i trzema podoficerami na lotnisku dęblińskim. Przed zajęciem Dęblina przez Niemców dołączył do SGO „Polesie” generała Kleeberga. Do niewoli radzieckiej dostał się we wsi Suchowa koło Włodawy w czasie przekraczania Bugu. Skierowany do obozu w Kozielsku i zamordowany w Lesie Katyńskim.
32. Marian Poborczyk, porucznik, po ukończeniu kursu aplikacyjnego dla oficerów uzbrojenia został przeniesiony do Głównej Składnicy Uzbrojenia nr 2, gdzie służył do wybuchu II wojny światowej. Wycofując się na wschód, dostał się do niewoli. Przebywał w obozie w Kozielsku, zamordowany w Lesie Katyńskim.
33. Julian  Podłowski, porucznik obserwator, odbywał służbę wojskową w CWL- Zamordowany w Lesie Katyńskim lub Starobielsku.
34. Franciszek Rajewski, podporucznik rezerwy piechoty, inżynier, był oficerem 15 pp. Internowany w Kozielsku, zamordowany w Lesie Katyńskim.
35. Modest Rastawiecki, podpułkownik dyplomowany obserwator, w 1928 roku ukończył Kurs Dowódców Eskadr w Oficerskiej  Szkole Lotniczej w Dęblinie. W 1939 roku awansował do stopnia podpułkownika i został odkomenderowany do CWL-l na stanowisko komendanta. 8 września opuścił Dęblin. 17 września dostał się do niewoli w rejonie Łucka, zamordowany w Lesie Katyńskim.
36. Stanisław Rusznic, porucznik piechoty, był oficerem 15 pp. Zginął 12 października 1941 roku w Starym Saraju nad Donem.
37. Arkadiusz Schirtładze, kapitan pilot, Był oficerem kontraktowym,  wykładowcą w CWL-1. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
38. Edward Schmidt, porucznik lotnictwa, w październiku 1928 roku był odkomenderowany do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie na stanowisko oficera technicznego eskadry. W 1930 roku objął stanowisko oficera materiałowego w CWOL. W 1934 roku przeniesiono go do Głównej Składnicy Lotniczej w Dęblinie. W 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Został zamordowany w Lesie Katyńskim.
39. Zygmunt Sochacki, porucznik rezerwy uzbrojenia, urodzony w Irenie, syn Augusta Sochackiego, znanego dęblińskiego społecznika. Do wybuchu drugiej wojny światowej był pracownikiem cywilnym Wojskowego Instytutu Przeciwgazowego i specjalistą w zakresie broni przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Zamordowany przez NKWD w 1940 roku w Charkowie.
40. Romuald Staniewicz, porucznik obserwator, po służbie w 5 Pułku Lotniczym został przeniesiony do Dęblina na stanowisko dowódcy plutonu w CWL-1. We wrześniu 1939 roku służył w plutonie rozpoznawczym Warszawskiej Brygady Pancerno–Motorowej. Dostał się do niewoli sowieckiej i został zamordowany wiosną 1940 roku w Charkowie.
41. Zbigniew Stanisław Stańczewski, kapitan piechoty, we wrześniu 1939 roku był dowódcą 6 kompanii w 115 pp. Zamordowany w Charkowie.
42. Jan Stefan Strzałkowski, kapitan pilot obserwator, był zastępcą komen­danta Głównej Składnicy Lotniczej nr l. Zamordowany w Starobielsku.
43. Franciszek Szaruga, posterunkowy Policji Państwowej, pełnił służbę na posterunku w Irenie. Zamordowany w Ostaszkowie.
44. Kazimierz Szydłowski, porucznik służby zdrowia, był z wykształcenia lekarzem internistą. Służył w CWL-1, został zamordowa­ny w Starobielsku.
45. Michał Szerszenowicz, kapitan żandarmerii,  od 1934 roku był dowódcą plutonu żandarmerii w Dęblinie w składzie 1 dyonu żandarmerii. Pluton kwaterował w dęblińskiej twierdzy. W 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku i został zamordowany w Charkowie.
46. Zygmunt Szymański, major, w stopniu podporucznika został  skierowany do Szkoły Oficerskiej w Dęblinie w celu dalszego przeszkole­nia. Rozbrajał Niemców na linii kolejowej Dęblin – 24 lutego 1919 roku objął stanowisko komendanta stacji kolejowej w Sobolewie. W na­stępnych latach był między innymi dowódcą kompanii szkolnej i adiutantem Dowó­dztwa Obozu Warownego Dęblin. Po awansie do stopnia porucznika i przeszkoleniu wrócił do Dęblina i objął stanowisko oficera sztabu w komendzie Obozu Warownego. W dniu 1 maja 1924 roku został przydzielony do 15 pp i w grudniu tego roku objął obowiązki dowódcy 9 kompanii. 20 grudnia 1932 roku został adiutantem dowódcy pułku. Przed wybuchem wojny awansował do stopnia majora i pełnił funkcję komendanta kompanii podchorążych rezerwy 28 Dywizji Pie­choty. Do 6 września przebywał w dęblińskiej twierdzy. Po 17 września był w niewoli radzieckiej, zamordowany w Lesie Katyńskim.
47. Artur Taube, porucznik rezerwy piechoty, oficer 15 pp, zamordowany w Lesie Katyńskim.
48. Leon Tonaczew, porucznik służby zdrowia, był lekarzem w CWL- Przebywał
    w Kozielsku i został zamordowany w Lesie Katyńskim.
49. Edward Walania, kapitan obserwator, był oficerem Bazy Lotniczej Dęblin. Został zamordowany w Starobielsku.
50. Wojciech Zbigniew Wiącek, major dyplomowany piechoty, w stopniu porucznika, jako dowódca plutonu, walczył w składzie 15 pp w wojnie polsko – W 1929 roku opublikował  „Zarys historii wojennej 15 pp”. W 1939 roku awansował do stopnia majora. Uczestniczył w wojnie 1939 roku. Dostał się do niewoli i został zamordowany w Lesie Katyńskim.
51. Ryszard Stanisław Wojciechowski, porucznik technik lotnictwa, służył w Bazie Lotniczej Dęb­lin. Zamordowany w Lesie Katyńskim lub Starobielsku.
52. Jerzy Wolański, porucznik pilot, był oficerem mobilizacyjnym w Bazie Lotniczej Dęblin. Został zamordowany w Starobielsku
53. Stanisław Zychowicz, podporucznik rezerwy, przydzielony w 1938 roku do 15 pp. W czasie działań wojennych w 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. W drugiej połowie kwietnia 1940 roku wywieziony do Lasu Katyńskiego i tam zamordowany.

Źródło: Nasz Dęblin 4-6/1995