17 września – Dzień Sybiraka
Inauguracja Światowego Dnia Sybiraka odbyła się w 2004 r. Rangę oficjalnego święta państwowego w Polsce, na mocy uchwały Sejmu RP, zyskał ten dzień w 2013 r. Dzień ten upamiętnia wszystkich Polaków zesłanych na Syberię.
W wyniku agresji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 roku wschodnie obszary Rzeczypospolitej znalazły się w granicach Związku Sowieckiego. Już 2 grudnia 1939 roku komisarz ludowy spraw wewnętrznych ZSRS Ławrientij Beria wystosował specjalne pismo do Stalina, w którym proponował wysiedlenie z zajętych ziem II Rzeczpospolitej osadników cywilnych i wojskowych oraz leśników wraz z rodzinami. W latach 1940-1941 Sowieci przeprowadzili cztery wielkie akcje deportacyjne ludności z zajętych polskich Kresów Wschodnich. Według emigracyjnych historyków na Sybir wywieziono nawet 1 875 000 ludzi. Nowa władza wszelkimi sposobami dążyła do wynarodowienia i zrusyfikowania obywateli polskich.
I Deportacja – w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, jej ofiarą padło około 141 000 obywateli przedwojennej Polski, byli to osadnicy cywilni i wojskowi oraz pracownicy służby ochrony lasów i ich rodziny.
II Deportacja – w nocy z 13 na 14 kwietnia 1940 roku, wywózka objęła urzędników państwowych, policjantów, nauczycieli, działaczy politycznych i przedstawicieli ziemiaństwa, rodziny żołnierzy, większość z wywiezionych wtedy około 61 tysięcy polskich obywateli stanowiły kobiety, dzieci i starcy.
III Deportacja – o świcie 29 czerwca 1940 roku wywózka dotknęła uciekinierów z terenów znajdujących się pod niemiecką okupacją (tak zwanych bieżeńców). Deportowano około 78 000 ludzi, dwie trzecie z nich stanowili Żydzi.
IV Deportacja – rozpoczęła się 22 maja 1941 roku, akcja wymierzona była w rodziny i osoby związane z deportowanymi wcześniej grupami ludności. Deportacja ta objęła również republiki nadbałtyckie i Mołdawię. Łącznie wywieziono 90 tys. ludzi,
Poniżej link do wspomnień Sybiraka ś. p. Henryka Skirgajło, byłego wieloletniego prezesa Związku Sybiraków i wykładowcy Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie.
http://zeslaniec.pl/42/Skirgajlo.pdf